Ekonomi Araştırma

Makroekonomi

Makroekonomi ekonominin bütünü ile alakalı konuları ele alır ve ekonominin iki en-genel araştırma alanından birisidir. (Diğeri ekonominin genelini değil daha küçük birimlerini kendisine konu edinmiş olan mikroekonomidir.) Makroekonomi alanında üzerinde çalışılan bazı önemli araştırma soruları şu şekildedir: Uzun vadeli ekonomik büyümenin kaynakları nelerdir? Kısa vadeli ekonomik dalgalanmalar neden oluşur? Uzun vadede ekonomik büyümeyi hızlandırmak ve kısa vadede ekonomik dalgalanmaları daha etkin bir şekilde yönetebilmek için ne gibi kamu politikaları uygulamaya konulabilir? Üretim, tüketim, yatırım, tasarruf, fiyat seviyesi ve faiz oranı gibi makro değişkenler birbirlerini ne şekilde etkilerler ya da aralarında ne gibi bir korelasyon söz konusudur?

Mikroekonomi

Mikroekonomi bir birey ya da bir firma gibi küçük ekonomik birimlerin davranışını ele alır ve ekonominin iki en-genel araştırma alanından birisidir. (Diğeri ekonominin küçük birimlerini değil genelini kendisine konu edinmiş olan makroekonomidir.) Mikroekonomi alanının üzerinde çalıştığı araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Bir birey ya da bir firma kıt kaynaklarını ne şekilde tahsis eder? Piyasada fiyat nasıl oluşur? Değişik piyasa biçimleri altında ortaya çıkan piyasa dengelerinin ne gibi özellikleri vardır? Bireyler belirsizliğin olduğu riskli ortamlarda ne şekilde karar alırlar?

Uluslararası Ekonomi

Uluslararası ekonomi ulusal ekonomilerin uluslararası ticaret, yatırım ve göç gibi faktörlerden ne şekilde etkilendiğini kendisine konu edinir. Uluslararası ekonominin bir alt dalı olan uluslararası ticaret başlığı altında mal ve hizmetlerin, yine bir başka alt dalı olan uluslararası finans başlığı altında da sermayenin uluslararası akışı incelenir. Uluslararası ekonomi alanında üzerinde çalışılan araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Serbest ticaretin faydaları nelerdir? Uluslararası ticaret şablonunu (mal ve hizmetlerin hangi kaynaktan hangi doğrultuda aktığı) neler belirler? Döviz kurları uluslararası sermaye akışlarından ve faiz oranları arasındaki farklılıklardan ne şekilde etkilenir? Yatırımcılar ve çokuluslu şirketler politik ve döviz kuru gibi faktörlerden kaynaklanan uluslararası riskleri yönetmek için ne gibi yöntemlere başvurabilirler?

Endüstriyel Organizasyon

Endüstriyel ekonomi firma teorisini esas alarak firmaların ve piyasaların yapısını kendisine konu edinir. Oyun teorisinde kullanılan araçlardan endüstriyel organizasyon alanında sıklıkla faydalanılır. Endüstriyel organizasyon alanının antitröst ve rekabet yasalarının nasıl oluşturulması gerektiği ile alakalı olarak önemli pratik sonuçları vardır. Endüstriyel tasarım alanında değişik piyasa yapıları (örnek: tekel, oligopol, ve tekelci rekabet) ve piyasa koşulları (örnek: fiyat ayrımcılığı, ürün farklılaştırılması, dayanıklı tüketim malları, piyasaya giriş engelleri) altında piyasa dengesinin ne gibi özellikler sergilediği üzerine araştırma yapılır.

Parasal Ekonomi

Parasal ekonomi paranın fonksiyonlarını ve bir ülkede parasal sistemin ekonomiye olan etkilerini kendisine konu edinir. Parasal ekonomi alanında çalışan birçok ekonomist merkez bankalarında istihdam edilmektedirler. Parasal ekonomi alanının üzerinde çalıştığı araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Bir ülkedeki para arzı ne şekilde ölçülebilir? Merkez Bankası’nın politika amacı ne olmalıdır? Daha spesifik olmak gerekirse, Merkez Bankası’nın politika amacı sadece fiyat istikrarı mı olmalıdır yoksa aynı zamanda büyümede istikrar sağlanması amacı da göz önünde tutulmalı mıdır? Faiz oranı, enflasyon oranı, ekonomik dalgalanmalar ve döviz kurları arasında nasıl bir ilişki söz konusudur?

Finansal Ekonomi

Finansal ekonomi finansal kaynakların nasıl temin edilmesi gerektiği ve eldeki finansal kaynakların zaman ve risk gibi faktörleri de dikkate alarak ne şekilde kullanılması gerektiğini konu edinir. Finansal ekonomide mikroekonomi ve karar verme teorisi alanlarındaki bulgulardan faydalanılır. Finansal ekonomideki araştırma konuları arasında riskin ölçülmesi ve yönetimi, varlıkların fiyatlandırılması, firmaların optimum sermaye yapısının ne olduğu ve piyasanın verimliliği gibi konular yer almaktadır.

Dikkat Ekonomisi

Odak ekonomisi insan dikkatinin kıt bir kaynak olduğunu varsayar ve bu varsayımı esas alarak bilginin nasıl yönetilmesini gerektiği sorusunu ele alır. Son yıllarda telekomünikasyon teknolojilerinde kat edilmiş hızlı gelişimin bir sonucu olarak bilgi kolayca ulaşılır bir hale gelmiş, kıt kaynak olarak bilgi değil “insan dikkati” ön plana çıkmıştır. Dikkat ekonomisi işte bu kıt kaynağın nasıl daha etkin bir şekilde kullanılması gerektiğini reel hayattan çeşitli problemleri ele alarak araştırır. Dikkat ekonomisinde üzerinde çalışılan araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Gereksiz e-posta mesajlarının üstesinden gelinmesinde ne gibi politikalar etkin olabilir? Aynı şekilde, birçok insan için rahatsız edici olan reklam amaçlı mesajları ve telefon aramaları ile alakalı olarak neler yapılabilir? Bir web sitesinde kullanıcı ara yüzeyi nasıl tasarlanmalıdır ki site ziyaretçilerinin dikkatlerini yakalamak mümkün olsun?

Davranışsal Ekonomi

Davranışsal ekonomi ve yine alakalı davranışsal finans alanı ile beraber insanların ve kurumların ekonomik karar alış süreçlerinde sosyal, bilişsel ve duygusal faktörlerin ne gibi etkilerde bulunduğu sorusunu ele alır. Standart ekonomik teoridekinin aksine bu alandaki çalışmalarda ekonomik ajanlar için mükemmel rasyonalite varsayımı yapılmaz. Psikoloji biliminden bazı fikirler mikroekonomik teoriye entegre edilir ve bu şekilde standart ekonomik teorinin açıklamakta güçlük çektiği bazı olgular açıklanmaya çalışılır. Örneğin piyasalarda görülen fiyat trendlerini açıklarken (ki bu trendler ekonomik balonların oluşması ile sonuçlanabilir) davranışsal finans alanı aşırı özgüven, fazla iyimser olma ya da sürü psikolojisi gibi faktörlere vurgu yapar. Yine benzer şekilde oyun-teorisi deneysel düzeneklerinde deneklerin bazen rasyonalite olgusu ile çelişen davranışlar sergiliyor olmasını açıklarken davranışsal ekonomi alanında insanlardaki adalet ve iyilik yapma gibi duyguların oynadığı role dikkat çeker.

Sözleşme Teorisi

Sözleşme teorisi araştırma konusu olarak ekonomik aktörlerin birbirleri yaptıkları sözleşmeleri ele alır. Bu sözleşmelerin düzenlenmesinde sıklıkla asimetrik bilgi durumu söz konusudur (yani sözleşmenin iki tarafının sahip oldukları bilgilerin aynı olmaması durumu). Sözleşme teorisinin üzerinde çalıştığı araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Bir şirkette profesyonel yöneticilerin ödeme planları nasıl tasarlanmalıdır ki bu yöneticiler şirketin sahibi konumunda olmamalarına rağmen şirket menfaatleri doğrultusunda çaba harcamaya motive edilmiş olsun? İkinci el araba piyasalarında alıcı ve satıcıların satılan arabalar üzerinde asimetrik bilgiye sahip olmaları ne gibi sorunlara yol açabilir?

Kalkınma Ekonomisi

Kalkınma ekonomisi düşük gelirli ülkelerin kalkınma sürecini ekonomik açıdan ele alır. Kalkınma ekonomisi üzerine çalışan birçok ekonomist IMF ve Dünya Bankası gibi kurumlarda çalışmakta, bu kurumlara danışmanlık yapmakta ya da bu kurumlardan araştırma desteği amaçlı fonlar almaktadırlar.

Kalkınma ekonomisinin üzerinde çalıştığı araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Fakir ülkelerde istikrarlı ve sürdürülebilir bir büyümeyi temin etmek üzere neler yapılabilir? Ekonomi büyüme temel eğitim, yüksek eğitim, siyasi istikrar, adil bir hukuk sistemi, temiz suya ve sağlık hizmetlerine erişim, ya da eşit gelir dağılımı gibi faktörlerden ne şekilde etkilenmekte ya da bu faktörlerle ne gibi bir korelasyon içindedir?

Ekonometri

Ekonometri alanı istatistiki yöntemlerin ekonomik veriler üzerine uygulanmasını ve bu şekilde ekonomik ilişkilere ampirik içerik kazandırılmasını kendisine konu edinir. Bu yöntemler aracılığı ile ekonomik teoriler test edilebilir, ekonomik modellerdeki parametreler ölçümlenebilir ve ölçümleme sonucu elde edilen değerler ileriye yönelik tahminler yapılmasında ve çeşitli politikaların potansiyel sonuçlarının değerlendirilmesinde kullanılabilir. Ekonometrik teknikler işgücü ekonomisi, sağlık ekonomisi, eğitim ekonomisi, finans ve endüstriyel organizasyon gibi birçok alanda uygulanmaktadır.

Eğitim Ekonomisi

Eğitim ekonomisi arz, talep ve finansman gibi konuları da kapsayacak şekilde eğitimle alakalı ekonomik problemleri kendisine konu edinir. Eğitim ekonomisinin üzerinde çalıştığı araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Ekonomik kalkınma ile eğitim arasında ne gibi bir ilişki vardır? Eğitimle alakalı olarak bir pozitif dışsallıklar söz konusu mudur? Eğitimin finansmanında kamu sübvansiyonda bulunmalı mı? Bulunmalı ise sübvansiyon hangi şekilde ve miktarda olmalıdır?

Deneysel Ekonomi

Deneysel ekonomi ekonomik soruların cevaplanmasında deneysel yöntemlere başvurur. Deneyler aracılığı ile elde edilen veriler ekonomik teorilerin test edilmesinde ve çeşitli faktörlerin hangi şiddette etkide bulunduklarının ölçülmesinde kullanılır. Deneysel ekonominin cevaplamaya çalıştığı bazı araştırma soruları şu şekildedir: Koordinasyon oyunlarında denekler birçok denge noktasından herhangi birisini ya da en iyisini oynamak üzere aralarında koordine olabiliyorlar mı? Bu koordinasyonları süreç içerisinde öğrenme sonucu gerçekleştirmeleri söz konusu mu? Ya da bu koordinasyonun sağlanmasını temin etmek üzere faydalanılabilecek çeşitli mekanizmalar var mı? Oyun-teorisi düzeneklerinde denekler altruizm, nefret, adalet ya da intikam gibi duyguların etkisinde altında kalarak “rasyonel davranış” varsayımı ile çelişen davranışlar sergiliyorlar mı?

Oyun Teorisi

Oyun teorisi stratejik karar verme süreçlerini ele alır. Diğer bir adı “interaktif karar teorisi” olan oyun teorisi alanında çelişen ya da örtüşen menfaatlerin olduğu koşullar altında rasyonel karar verici kişi ve kurumların birbirleri ile ne şekilde etkileşim içerisinde oldukları incelenir. Oyun teorisinin iş dünyasında (örnek: müzayede ve ihalelerde teklif verilme süreci gibi), politik ekonomide (örnek: değişik seçim sistemlerinin özellikleri bakımından karşılaştırılması), biyolojide (örnek: evrimsel güçlerin ortaya çıkardığı sonuçlar) ve daha birçok alanda birçok uygulaması söz konusudur.

Sağlık Ekonomisi

Sağlık ekonomisi arz, talep ve finansman gibi konuları da kapsayacak şekilde sağlıkla alakalı ekonomik problemleri kendisine konu edinir. Sağlık ekonomisi çatısı altında değişik sağlık sistemlerinin işleyiş süreçleri incelenir ve sigara kullanımı gibi insan sağlığı üzerinde etkide bulunan çeşitli faktörler ekonomik bir bakış açısı çerçevesinde araştırır. Sağlık ekonomisinin üzerinde çalıştığı araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: İnsan sağlığını etkileyen faktörler nelerdir? İnsan sağlığına ne şekilde bir ekonomik değer biçilebilir? Sağlıkla alakalı arz ve talebi ne gibi faktörler belirler? Etkin bir sağlık sistemi ne şekilde olmalıdır? Sağlık servislerinin finansmanı ne şekilde sağlanmalıdır?

İşgücü Ekonomisi

İşgücü ekonomisi çalışanların ve işverenlerin etkileşim içerisinde oldukları işgücü piyasalarının dinamiklerini ve işleyiş biçimlerini ele alır. İşgücü arzı ve talebini dikkate alınarak işgücü ücretlerinin, istihdamın ve gelirin nasıl oluştuğu araştırılır. İşgücü ekonomisi alanında üzerinde çalışılan araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: İş arama ve işçi ve işveren arasında gerçekleşen pazarlık süreçleri nasıl gerçekleşir? İşgücü ücretlerinde bir artış söz konusu olduğunda “yerine koyma” ve “gelir değişimi” etmenlerinin zıt etkileri altında kalacak olan işgücü arzı ne şekilde şekillenecektir?

Mekanizma Tasarımı

Mekanizma tasarımı (ki bazen ters oyun teorisi olarak da adlandırılır) oyun teorisi başlığı altında bir araştırma alanıdır. Oyuncular bir oyun oynadığında ortaya bir sonuç çıkacaktır. Mekanizma tasarımı işte ortaya çıkacak bu sonucun etkin ve adil olması için oyunun kurallarını daha en baştan ne şekilde koymak gerektiği sorusu ile ilgilenir. Mekanizma tasarımının müzayedelerin düzenlenmesinden tutun da öğrencilerin üniversite programlarına yerleştirilmesi gibi birçok uygulama alanı bulunmaktadır.

Kamu Ekonomisi

Kamu ekonomisi ekonomik verimlilik ve adalet gibi kriterler çerçevesinde kamu politikalarını ele alır ve değerlendirir. Kamu ekonomisi başlığı altında mikroekonomik teorilerden de faydalanılarak serbest piyasanın etkin sonuçlar verip vermediği ve eğer vermiyorsa piyasadaki aksaklıkları onarmak için kamunun ne gibi roller üstlenmesi gerektiği araştırılır. Kamu ekonomisi alanında üzerinde çalışılan araştırma sorularına şu örnekler verilebilir: Bir ülkede toplam vergi seviyesi (ya da kamu sektörünün toplam büyüklüğü) ne kadar olmalıdır? Spesifik piyasa aksaklıklarına ne tarz kamu politikaları ile etkin çözümler getirilebilir? Vergi sisteminin ve kamu politikalarının makroekonomik stabilizasyona ve gelir dağılımına ne gibi etkileri söz konusudur?