ÖzU in Press - Yeterince İyi Anne-Baba Olabilmek ve Bağlanma (1) (Turkish)

Milliyet

Geçen hafta anne duyarlılığı çocuğun farklı durumlarda gösterdiği işaretleri fark edebilmek, ne anlama geldiğinin ayırdına varabilmek ve buna göre davranışlarımızı, düşüncelerimizi ve duygularımızı şekillendirmek olarak tanımlamıştık. Yapılan araştırmalar ebeveyn duyarlılığının kadar, annebabaların çocuklarıyla ilişkilerinde kendilerini nasıl gördüklerinin de önemli olduğuna işaret ediyor.

Peki Yeterince İyi Anne-Baba Olmak ne demek?

Çocuğa sağlıklı gelişebileceği ve duygusal olarak sağlam olmasına zemin hazırlayacak ortamı sağlamak belli başlı adımlarından biri. Buna çocuğa karşı duyarlı olmayı ve empati kurarak, onun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını yerinde ve zamanında karşılık vermeyi de ekleyebiliriz. Peki bunun birformulü yok mu? Bağlanma teorisinde formül şöyle özetlenmektedir: Çocuğunuzdan daha olgun, daha güçlü, daha bilge ve daha sevecen olmak.

Çocuktan Daha Olgun Olmak

Çocukların ebeveynlerinden temel beklentilerinden biri sınırları belirlenmiş ve tahmin edilebilir bir ortam sağlamalarıdır. Bu yüzden, çocuklar da ne zaman sınırı aştıklarını, yanlış yaptıklarını, kurallara uymadıklarını bilmek isterler. Bunları sağlamak, bizlerin olgun taraf olarak kural koyan, sınırları çizen olmamızı gerektirir. Bu doğrultuda çocuğun yaptıklarına bağlı olarak ona küsmek, iletişimi kesmek, ağlamak ya da çocuktan destek beklemek ebeveyn rolünden uzaklaşmaktır. Anlatmak, hislerinizi paylaşmak ve çocuğunuzla iletişim kurarken kural ve sınırlarınızı net olarak ifade etmek ise faydalıdır. Bunları yapmak her zaman kolay olmayabilir ve anne-babalar güçlerini şiddetli şekilde gösterebilirler. O zaman daha güçlü olmak ne demektir?

Çocuktan Dah Güçlü Olmak

Sınır ve kural koyarken bazen ebeveynler sertleşebilirler. Sesleri yükselir, can acıtıcı olup örseleyici davranışlar gösterebilirler. Bu güçlü olmak değildir. Acımasız olmaktır. Sınır ve kurallardaki tutarlılık, netlik sağlandığında iletişim kurarak acımasız olmaktan uzaklaşmak mümkündür. Diğer yandan, anne-babalar bazen zayıflıklarıyla çocuklarına sorumluluk yükleyebilirler ve onların yaşlarından çok daha önce büyümelerine neden olabilirler. Küçük bir çocuğun annebabasının psikolojik ve fiziksel sağlığı için endişelenmesi, ebeveynlerine bakım veren kişi olarak karşımıza çıkmasına yol açabilir. Çocuğun tek ve biricik görevi sadece çocuk olmaktır. Yeterince güçlü anne-babalar kendi sorunlarıyla başedebilirler. Çocukları da onların ebeveynleri olmadan büyüyebilirler.

Peki Ayşe, Zeynep ve Ali'nin Anneleri Nasıllar?

Mesela Ayşe'nin annesi ödev sonrasında çizgi film izlemesine izin veriyor. Bu kural hep geçerli. Ayşe ağlasa da, sızlansa da çizgi film izlemek için önce ödevlerini bitirmesi gerektiğini biliyor. Diğer yandan, Zeynep'in annesi de aynı kuralı uyguluyor. Ama Zeynep çok ağlarsa annesinin ona izin vereceğini biliyor. Çünkü daha önce de "şekerleme almayacağım" diyen annesini markette ağlayarak istediğini yaptırtmıştı. Yani kuralların değişebileceğini biliyor. Ali'nin annesinin ise sürekli başı ağrıdığı için Ali çizgi film izlemeyi talep dahi edemiyor. Ali annesinin sağlığını kaybetmesinden endişe duyuyor. Annesinin başı ağrımasın ve iyi olsun diye çizgi film izlemiyor, hareketli oyunları oynamıyor.

Haftaya: Yeterince iyi anne-baba olabilmek ve bağlanma (2)